اسرار پــرواز پرندگان / تفسیر آیه 19 سوره ملک

أَوَ لَمْ یَرَوْا إِلى الطیرِ فَوْقَهُمْ صافَّاتٍ وَ یَقْبِضنَ مَا یُمْسِکُهُنَّ إِلا الرَّحْمَنُ إِنَّهُ بِکلِّ شىْءِ بَصِیرٌ(19 ملک)
آیا پرندگانى را که بالاى سرشان گاه بالهاى خود را گسترده و گاه جمع مى کنند نگاه نکردند؟ جز خداوند رحمان کسى آنها را بر فراز آسمان نگه نمى دارد چرا که او به هر چیز بینا است .

درک این مساله آسان است که چرا بسیارى از شگفتیهاى جهان هستى در نظر ما زیاد جلوه نمى کند؟ زیرا همیشه آن را دیده ایم و به آن خو گرفته ایم ، و این عادت و خو گرفتن در حقیقت حجابى شده است که بر این صحنه هاى شگفت انگیز افتاده ، به همین دلیل اگر بتوانیم ذهن خود را از آنچه به آن خو گرفته ایم تخلیه کنیم ، شگفتیهاى فراوانى در اطراف خود مشاهده خواهیم کرد.مساله پرواز پرندگان از همین قبیل است ، جسم سنگین بر خلاف قانون جاذبه به آسانى حرکت کند، آنچنان سریع بالا برود که در چند لحظه از نظرها ناپدید گردد، این مساله ساده اى نیست .
اگر روى ساختمان پرندگان از هر نظر دقت کنیم خواهیم دید که تمام وجود آنها براى پرواز هماهنگ است : ساختمان دوکى شکل آنها که مقاومت هوا را بر بدنشان به حداقل مى رساند، پرهاى سبک و تو خالى آنها به اضافه سینه پهنشان که به آنها امکان سوار شدن بر امواج هوا مى دهد، ساختمان مخصوص بالها که نیروى بالا بر را در آنها ایجاد مى کند.

و ساختمان مخصوص دمها که براى مانور دادن و حرکت سریع به چپ و راست و بالا و پائین (مانند دم هواپیما) به آنها کمک مى کند، و هماهنگى قدرت دید و سایر حواس که آنها را در این برنامه یارى مى دهد، همه امورى هستند که امکان پرواز سریع را براى پرندگان فراهم مى سازند.

بعضى به هنگام پرواز غالبا بالهاى خود را گسترده اند (صافات ) و گوئى نیروى مرموزى آنها را به حرکت درمى آورد.در حالى که بعضى دیگر دائما بال مى زنند (ممکن است یقبضن اشاره به همین معنى باشد).بعضى دیگر گاه بال مى زنند، و گاه بال را مى گسترانند.گروه چهارمى مدتى بال مى زنند، هنگامى که سرعت گرفتند بالها را به کلى جمع کرده و در اقیانوس هوا شیرجه مى روند (مانند گنجشکها!) خلاصه ،در عین اینکه همه پرواز مى کنند هر کدام براى خود برنامه مخصوصى دارند.از همه اینها گذشته پرورش جنین به صورت جداگانه از مادر (از طریق تخمگذارى ) سبب مى شود که سنگینى دوران باردارى که مسلما مانعى براى پرواز است ، از آنها برداشته شود، و امور فراوان دیگر که هر کدام دقیقا از نظر فیزیکى عامل مؤ ثرى است براى پرواز.

این مجموعه ، نشان مى دهد که علم و قدرت فوق العاده اى در پیدایش ‍ آن به کار رفته است و به گفته قرآن ان فى ذلک لایات لقوم یومنون .شگفتیهاى جهان پرندگان بیش از آنست که در یک کتاب و چند کتاب بگنجد هم اکنون پرندگان زیادى را بنام پرندگان مهاجر مى شناسیم که براى ادامه حیات خود به نقاط مختلف جهان سفر مى کنند، حتى گاهى فاصله میان قطب شمال و جنوب را که فاصله اى است بسیار طولانى مى پیمایند، و در این سفر دور و دراز از وسیله هاى راهنمائى مرموزى استفاده مى کنند، و در پرتو آن مى توانند راه خود را از میان کوهها و دشتها و دره ها و دریاها، حتى در روزهاى ابرى و احیانا شبهاى تاریک که هیچ انسانى قادر به پیدا کردن راهش نیست پیدا کنند، گاهى بر فراز آسمان در خوابند و پرواز مى کنند!

گاهى هفته ها بدون یک لحظه توقف شب و روز به پرواز ادامه مى دهند بى آنکه نیاز به غذا داشته باشند! زیرا قبل از شروع به حرکت با یک الهام درونى ، بیش از اندازه غذا مى خورند، و این غذاها به صورت چربیها در اطراف بدن آنها ذخیره مى شود همچنین اسرار دیگرى که پرندگان در ساختن خانه ، تربیت فرزندان ، مبارزه با دشمنان ، پیدا کردن غذاهاى لازم ، همکارى با یکدیگر و حتى تعاون و همزیستی با غیر جنس خود و مانند اینها که هر کدام داستان طولانى دارد.

چه کسى بدن آنها را به گونه اى آفریده که به راحتى در هوا سیر مى کنند؟!، و چه کسى این قدرت را به بالهاى آنها بخشیده ، و دانش ‍ پرواز را به آنها آموخته ؟
لذا در پایان آیه مى افزاید: جز خداوند رحمن کسى آنها را بر فراز آسمان نگه نمى دارد، چرا که او به هر چیز بینا است و نیاز هر مخلوقى را مى داند (ما یمسکهن الا الرحمن انه بکل شى ء بصیر).
او است که وسایل و نیروهاى مختلف را براى پرواز در اختیار آنها گذارده ، آرى خداوند رحمان که رحمت عامش همه موجودات را فرا گرفته به پرندگان نیز آنچه لازم داشتند بخشیده است ، نگهدارنده پرندگان در آسمان ، همان نگهدارنده زمین و موجودات دیگر است ، و هر زمان اراده کند نه پرنده قدرت به پرواز دارد و نه زمین آرامش خود را حفظ مى کند.
منبع: تفسیر نمونه