می دانیم که امربه معروف و نهی از منکر شرایطی دارد که تا محقق نشود واجب نمی گردد
یکی از آن شرایط تاثیر است ونداشتن ترس از جان
مدتی بود در این فکر بودم که در جامعه کنونی ما در بیشتر افراد احتمال تاثیر امر به معروف و نهی از منکر نمی رود پس یعنی این وظیفه از عهده ما ساقط می شود؟!
که در کتاب حاج آقا قرائتی جواب سوالمو پیدا کردم.
حجه الاسلام والمسلمین حاج آقاقرائتی در کتاب امر به معروف و نهی از منکر خود چنین نوشته اند: <==دانلود کتاب
بزرگان شرط وجوب امر به معروف و نهی از منکر را احتمال تاثیر فرموده اند یعنی اگر اثر نکرد واجب نیست.ما ضمن احترام به این اصل کلی به چند نکته دیگر نیز توجه می کنیم:
1) گاهی امر و نهی ما امروز اثر نمی کند، ولی در تاریخ روی فطرت و قضاوت دیگران اثر دارد. چنان که امام حسین علیه السلام در راه امر به معروف و نهی از منکر شهید شد، تا وجدان مردم در طول تاریخ بیدار شود.
2) گاهی امر و نهی، فضا را برای دیگران حفظ می کند. چنان که فریاد اذان مستحب است، گرچه شنونده ای نباشد؛ ایستادن به هنگام قرمز شدن چراغ راهنمایی لازم است، گرچه ماشینی نباشد. زیرا حفظ قانون و فضای احترام به قانون لازم است.
3) گاهی امر و نهی ما، گناهکاران را از گناه باز نمی دارد؛ ولی گفتن های پی در پی، لذت گناه را در کام او تلخ می کند و لااقل با خیال راحت گناه نمی کند.
4) برای حفظ آزادی باید امر و نهی کرد؛ زیرا نگفتن، جامعه را به محیط خفقان و ترس و سکوت تبدیل می کند.
5) امر و نهی برای خود انسان مقام آفرین است، گرچه دیگران گوش ندهند. قرآن می فرماید: « و من احسن قولاً ممّن دعا الی الله »
6) امر به معروف و نهی از منکر، اگر در دیگران اثر نکند؛ لااقل برای خود ما یک نوع قرب به خداوند، تلقین و تمرین شجاعت و جلوه ی سوز و تعهد است.
7) گاهی امر و نهی ما امروز اثر نمی کند، اما روزی که خلافکار در بن بست قرار گرفت و وجدانش بیدار شد، می فهمد که شما حق گفته اید. بنابراین اگر امروز اثر نکند، روزگاری اثر خواهد کرد.
8) امر و نهی، وجدان انسان را آرام می کند، انسان با خود می گوید که من به وظیفه ام عمل کردم. این آرامش وجدان با ارزش است، گرچه دیگران گوش ندهند.
9) امر به معروف و نهی از منکر، سیره ی انبیاست، گرچه دیگران گوش ندهند. قرآن می فرماید: « و اذا ذکّروا لا یذکرون » و یا بار ها می فرماید: مردم سخنان و ارشاد های پیامبران را گوش نمی دهند و از آن ها روی بر می گردانند. بنابراین ما نباید توقع داشته باشیم که همه به سخنان ما گوش بدهند.
10) امر به معروف، اتمام حجت برای خلافکار است تا در قیامت نگوید کسی به من نگفت، علاوه بر آنکه عذری برای گوینده است تا به او نگویند چرا نگفتی؟
11) هنگام قهر الهی، آمرین به معروف نجات خواهند یافت.
در همین کتاب دیدگاه آیت الله شهید صدر نیز چنین بیان شده:
گاهی مراد ما از امر و نهی، تذکرات و موعظه های فرد به فرد و درباره کارها ی شخصی یا جزئی است؛
نظیر کسی که غیبت می کند و شما او را از این منکر نهی می کنید. در این امر و نهی شرط احتمال اثر و نبود خطر جانی قابل قبول است.
اما گاهی مراد از امر به معروف و نهی از منکر جلوگیری قاطع از بدعت ها، انحرافات فکری و عملی و سیاسی جامعه ، مفسدین فی الارض و احقاق حق و حذف باطل از جامعه و تغییر نظام رزیم فاسد است. در این موارد شرط احساس امنیت در کار نیست و اگر جان ها و مال ها فدا شود تا قانون خدا عمل شود ، ارزش دارد.(این بیان را آیت الله سید محمود هاشمی از ایشان نقل کرده اند)
بنابراین گاهی باید مثل امام حسین علیه السلام برای امر به معروف خود را فدا کرد تا مردم خط نبوی را از خط اموی باز شناسند.آری برای حفظ ارزش ها حتی اگر افراد نابود شوند جایز است.(نمونه اش نامه حضرت امیر*ع* به عثمان بن حنیف که قرن هاست به خاطر آن ابروی عثمان رفته است)